Małe co nieco o jesiennym świętowaniu

Tết Trung Thu – Święto Środka Jesieni w tym roku wypada właśnie dzisiaj. Bardzo długo byłam przekonana, że to po prostu wietnamski dzień dziecka. To jedno z kilku wydarzeń, które lepiej pamiętam ze swojego pierwszego pobytu w Wietnamie. Tego dnia dostałam kolorowy lampion, z żarówką na baterie, z którego byłam strasznie dumna, bo wydawał mi się wyjątkowy. Zresztą do tej pory leży na strychu u rodziców. To Mama powtarzała mi, że jest to święto dla dzieci i wielu Wietnamczyków właśnie tak uważa. W końcu kto lepiej niż dzieci potrafi komunikować się lepiej z istotami z księżyca?

źródło: flick.com autor: Lê Dũng

Wieczorny spacer do pobliskiego parku to obowiązkowy punkt programu. To właśnie po zmroku rozpoczyna się prawdziwe świętowanie. Gdy jest ciemno, można w pełni podziwiać nie tylko księżyc w pełni, ale i pochody dzieci z zapalonymi lampionami. Podobnie jak na początku roku także i teraz można zobaczyć występy amatorów i artystów, którzy wykonują tradycyjne tańce.

źródło: flickr.com autor: Gavin White

Oczywiście w Tết Trung Thu je się się też ciasteczka księżycowe, ale charakterystyczne dla tego święta są też misterne owocowe dekoracje, np. pieski wykonane z pomelo.

żródło: flickr.com autor: kevjblack

Jest kilka opowieści związanych z jesiennym świętem, a każda z nich ma kilka odmian. Przytoczę w skrócie tylko dwie z nich:

O żonie Cuộia (wietnamska, moja ulubiona)
Żona Cuộia, jak to się kobietom zdarza, udała się za potrzebą w niewłaściwe miejsce – pod święte drzewo banianu. Drzewo zaczęło się wznosić ku niebu a Cuội, pragnąć je pochwycić, wzleciał razem z nim – i tak trafił na księżyc. To właśnie dla niego co roku dzieci zapalają lampiony i biorą udział w pochodach – żeby pokazać mu drogę na ziemię.

O Hằng Nga (chińskiego pochodzenia)
Hằng Nga i jej mąż Hậu Nghệ byli nieśmiertelnymi. Gdy dziesięć słońc, synów Nefrytowego Cesarza, zawisło nad ziemią, niszcząc ją swym gorącem, władca poprosił Hậu Nghệ o pomoc. Ten niewiele myśląc, zestrzelił z łuku dziewięć słońc. Rozwiązał problem, ale rozgniewał Cesarza, który za karę zesłał łucznika i jego żonę na ziemię i tym samym skazał na bycie śmiertelnymi. Hằng Nga nie potrafiła się z tym pogodzić, więc Hậu Nghệ chodził po świecie w poszukiwaniu środka na nieśmiertelność. W końcu dostał od bogini Tây Vương Mẫu właściwą pigułkę, razem z przykazem, że jedna osoba może zażyć tylko połowę. Po powrocie do domu, nim przekazał tę informację żonie, ta połknęła całą pigułkę. Za duża dawka sprawiła, że kobieta uleciała ku niebu i wylądowała na księżycu – i tam żyje do tej pory.

Co ciekawe, księżyc zamieszkują podobno także Nefrytowy Zając, który wytwarza eliksir nieśmiertelności i drwal Ngô Cương, który próbuje ściąć rosnące tam drzewo. Jak dodamy do tego naszego pana Twardowskiego, to całkiem tam gęsto.

Kiedy przypada Tết Trung Thu?

15 dnia 8 miesiąca według kalendarza księżycowego, czyli we wrześniu lub na początku października.

W najbliższych latach będą to następujące daty:

2015: 27 września

2016: 15 września

2017: 4 października

2018: 24 września

2019: 13 września

2020: 1 października

2021: 21 września

Słowniczek dla uczących się:

Święto środka jesieni – Tết Trung thu
taniec smoka – múa rồng
taniec lwa – múa sư tử
taniec kylina – múa lân
maska na twarz – mặt nạ
klasyczny lampion (na stelażu) – đèn lồng
lampion w kształcie gwiazdy – đèn ông sao
banian – cây đa
nefrytowy zając (albo jadeitowy, a w zasadzie poprawnie powinno być raczej żadowy) – thỏ ngọc
ciasteczka księżycowe – bánh trung thu
podziwiać księżyc – ngắm trăng/thưởng trăng
pochód z lampionami – rước đèn
kalendarz księżycowy – âm lịch
legenda – truyền thuyết
baśń – truyện cổ tích

Ciekawostka:

Już na wiele tygodni przed Tết Trung Thu sklepy są pełne lampionów. Dawniej wykonane były głównie z naturalnych materiałów, dzisiaj wiele z nich to plastikowe atrapy postaci z bajek, sprowadzane z Chin.