5 językowych pomyłek, których nie chcesz popełnić

5 najśmieszniejszych/najtrudniejszych do wymówienia słów z danego kraju – tak brzmi majowy temat akcji W 80 blogów dookoła świata. Jak pewnie wiesz, w języku wietnamskim wyróżniamy 6 tonów. Tym samym często jedną sylabę można wypowiedzieć na 6 sposobów i za każdym razem może mieć inne znaczenie. Pomyślałam więc, że napiszę o 5 błędach w wymowie, które są śmieszne dla naszych słuchaczy, choć niekoniecznie dla nas – uczących się języka wietnamskiego. 

Wszystkie opisane przykłady pochodzą z życia, ale na szczęście nie mojego.;-) Kliknięcie w słówko przeniesie Was do pliku z wymową.

1. cưới (żenić się/wychodzić za mąż) – cười (śmiać się)

Proszę, nie śmiejcie się ze mnie, jeśli popełnię błąd. – chciała kiedyś powiedzieć pewna studentka podczas wystąpienia. Co powiedziała? Proszę, nie żeńcie się ze mną, jeśli popełnię błąd.

2. con gián (karaluch) – con rắn (wąż) / wymowa przez 'r'

Ten błąd może nam się zdarzyć tylko w dialekcie hanojskim, gdzie 'r' i 'gi' wymawia się jako 'z'. Na szczęście na południu głoski te wyraźnie się różnią. 

Trzeba uważać, czy krzyczymy: A!!! Karaluch! czy też: A!!! Wąż!” Znam kogoś, kto kiedyś wzbudził błędną wymową małą panikę wśród domowników.;-)

3. buổi (czas, pora dnia) – buồi (penis) – bưởi (pomelo)

Pomyłka między buổi a buồi, o której słyszałam nastąpiła w mniej więcej takim zdaniu:

Czy jadłeś już kolację? (Bạn đã ăn buổi tối chưa?) - zamierzone

Czy jadłeś już mojego hm hm hm? (Bạn đã ăn buồi tôi chưa?) - wypowiedziane

A co do pomelo - na pewno zostaniecie zrozumiani, co najwyżej sprzedawca się pośmieje.

4. lợn (świnia) – lồn (wagina)

Wydawałoby się, że tutaj różnica dość znacząca, a jednak błąd podobno dość popularny. Warto sobie przećwiczyć wymowę, bo dziwnie brzmi, kiedy powtarzamy poznanemu właśnie Wietnamczykowi, że lubimy mięso z pewnych okolic (thịt lồn), a nie wieprzowinę (thịt lợn).

5. phở (wietnamski 'rosół') – phò (dziwka)

Uwaga! Zamówienie usług pewnej pani raczej nie zaspokoi głodu, przynajmniej nie tego, który Ci doskwiera.

Bonusy: 

1. Wietnamskie słowo, które brzmi zabawnie dla Polaków:
pózna noc - khuya - czytaj khuja, przy czym 'k' jest prawie niesłyszalne.

2. Wietnamski banner koreańskiej marki kosmetyków:

A jakie są śmieszne lub trudne słowa do wypowiedzenia w innych językach? Zobacz inne blogi biorące udział w akcji w 80 blogów dookoła świata!
j. angielski
Learn English śpiewająco
English-Nook
j. francuski
Uzależnienie od Francuszczyzny
Francais-mon-amour
j. hiszpański
Hiszpański na luzie, język hiszpański
j. holenderski
Język holenderski - pół żartem, pół serio
j. niemiecki
Blog o języku niemieckim
Niemiecka sofa
j. rosyjski
Daga tlumaczy
j. szwedzki
Szwecjoblog
j. włoski
Studia-parla-ama

Ryż niejedno ma imię

W 2013 r. Wietnam zajął 5 miejsce na liście największych producentów ryżu i od lat znajduje się w ścisłej czołówce światowych eksporterów. Ryż jest podstawą wielu posiłków kuchni wietnamskiej, a co za tym idzie jedną z najważniejszych roślin - i ekonomicznie, i kulturowo.

Otaczający nas świat ma wpływ na język, którym się posługujemy i świetnie to widać na przykładzie ryżu. W języku wietnamskim występuje kilka określeń ryżu, odpowiedników jednego polskiego słowa 'ryż':

cây lúa - ryż jako roślina, gatunek (to rośnie na polu)

mạ - sadzonka ryżu

thóc - nieoczyszczone ziarno ryżu

gạo - oczyszczone ziarno ryżu (to się kupuje na rynku)

cơm - ryż ugotowany (o to się prosi w restauracji)
tấm - rozkruszone ziarno ryżu

A znasz legendę o ryżu i leniwej kobiecie? Jeśli nie - posłuchaj!

Legenda o ryżu - szybka 1,5-minutowa wersja. :-)

Wietnamskie imiona i nazwiska

1.

họ khác - inne nazwiska

2. Dlaczego nazwisko Nguyễn jest tak popularne?

Kilkakrotnie w historii Wietnamu potomkowie różnych dynastii zmieniali nazwisko na Nguyễn. Dlaczego?

• aby uniknąć śmierci po przejęciu władzy przez inny ród,
• za panowaniaa Nguyễnów nadawano to nazwisko jako odznaczenie,
• niektórzy przestępcy przyjmowali to nazwisko, by uniknąć kary.

3. Imię, nazwisko... które to które?

Współcześnie pisownia imienia i nazwiska w języku wietnamskim składa się z dwóch, trzech lub nawet czterech części.

Jako pierwsze zwykle podaje się nazwisko (họ). Najpopularniejsze nazwiska widzicie na infografice powyżej.

Drugi człon (tên đệm) często wskazuje na płeć osoby. Thị - u kobiet, Văn - u mężczyzn, ale istnieje tendencja do pomijania tego elementu. Imię środkowe może też pełnić wiele innych funkcji, np. rozróżniać pomniejsze gałęzie dużego rodu:  Nguyễn Đức, Nguyễn Mậu, czy wskazywać na przynależność do danego pokolenia rodziny, czy stopień starszeństwa w pokoleniu. Część środkowa może też nawiązywać do głównego imienia - uzupełniać je. W takim przypadku niekiedy występują dwa człony środkowe, np. Nguyễn (nazwisko) Thị (pierwszy człon środkowy, wskazujący na płeć) Ngọc (drugi człon środkowy- nawiązujący do głównego imienia) Hoa (główne imię).

Główne imię (tên chính)

Odpowiednik naszego imienia. Zbiór wietnamskich imion, w przeciwieństwie do nazwisk, jest w zasadzie nieograniczony i uzależniony od fantazji rodziców. Jest jednak pewna pula najpopularniejszych: kobiety często noszą imiona kwiatów, kamieni szlachetnych (Hoa, Hồng, Huyền itp.), mężczyźni - pewnych cech osobowości (Dũng, Hùng, Kiều). Środkowe imię często stanowi część głównego, np. moje wietnamskie imię to Minh (klasyfikowane jako środkowe) Tâm (główne) -znaczeniowo tworzą pewną całość, ale na co dzień woła się na mnie Tâm.

Przykłady:
Nguyễn Thị Hồng = Nguyễn - nazwisko Thị - imię środkowe Hồng - imię główne
Võ Sinh Hùng = Võ - nazwisko  Sinh - imię środkowe Hùng - imię główne

Lotos - więcej niż kwiat

Lotos orzechodajny - sen hồng - Nelumbo nucifera Gaertn. 
źródło: http://www.freeimages.com

Lotos rośnie dziko w tropikalnej Azji i Australii. Wyrasta ponad powierzchnię wody - starsze liście mogą rosnąć nawet 1,5 metra nad nią. Podobnie pojedyncze, pachnące kwiaty, których średnica dochodzi nawet do 30 centymetrów. Są różowe, białe lub żółtawe. Co w nich takiego wyjątkowego?

Lotos często mylony jest z lilią wodną (grzybieniem). 
Jak najłatwiej je rozróżnić? Kwiaty i liście lotosu
unoszą się wyraźnie nad powierzchnią wody.

Z czym kojarzy się lotos? 

- Z Conanem Barbarzyńcą i truciznami. - tak brzmi odpowiedź mojego męża. Inne odpowiedzi moich znajomych były bardziej klasyczne: egzotyka, wyrafinowanie, kwiat (3), biel, krople wody na powierzchni listka, płatka, stacja paliw (2), ew. jakaś pozycja z jogi czy kamasutry. A według mojej mamy lotos to symbol czystości. Chociaż wyrasta z mulistych rzek, stawów i jezior, to sam pozostaje czysty. Dlaczego tak się dzieje?

Efekt lotosu

Efekt lotosu w przybliżeniu
autor: William Thielicke
strona autora, na której znajdziecie więcej grafik

Specyficzna budowa komórek sprawia, że liscie mają właściwości hydrofobowe - odpychają cząsteczki wody. Woda zbiera więc tylko zabrudzenia z ich powierzchni i spływa, przypominając przy tym kropelki płynnej rtęci. Ten proces, nazywany właśnie efektem lotosu, zainspirował nanotechnologów do tworzenia samooczyszczających się materiałów, np. dachówek czy tkanin.

Jak to wygląda z bliska? Zobacz na filmiku.

Więcej niż kwiat?

Prawdopodobnie to właśnie ta niesamowita zdolność sprawiła, że lotos jest jedną z buddyjskich świętości - reprezentuje nie tylko czystość, ale także nieprzywiązanie do ziemskiego świata, dążenie ku nirwanie. Chociaż człowiek wyrasta z ziemii, powinien się oderwać od jej cierpień - jak kwiat lotosu. Znana mantra Om mani padme hum - po wietnamsku Úm ma ni bát ni hồng albo Án ma ni bát mê hồng znaczy: Oddaj cześć klejnotowi w lotosie. Co więcej siedzący Budda jest niekiedy przedstawiany pośrodku kwiatu lotosu.

Pop... lotos? czyli o wszechstronnym zastosowaniu lotosu w kuchni

główka nasienna - wysuszone służą do ozdoby
źródło: http://www.freeimages.com

Lotos to nie tylko roślina ozdobna, symboliczna, to także źródło pożywienia. Jadalne są zarówno kwiaty, młode liście, nasiona, jak i kłącza. Kwiaty zwykle służą jako ozdoba, którą można też zjeść. Świeże nasiona, zwane czasami orzechami, można spożywać na surowo lub prażone jak popcorn. Pasta z suszonych jest popularnym składnikiem ciasteczek księżycowych, a kandyzowane są tradycyjnym smakołykiem weselnym i noworocznym. Liście najczęściej wykorzystuje się do zawijania potraw. Kłącza natomiast można smażyć, gotować, jeść na surowo w sałatkach, przyrządza się też z nich pikle - z octem ryżowym, cukrem, chilli i/lub czosnkiem. Zdjęcia lotosu w kuchni znajdziecie w linku na dole. :-)

Zaproszenie na herbatę 

Lotos jest także składnikiem wielu herbat. Sporządza się napary z jego liści i płatków, ale najbardziej znana jest trà tim sen - herbata z pręcików znajdujących się wewnątrz kwiatu. Ma właściwości uspokajające, obniża ciśnienie krwi. Podobnie jak w Polsce melisę, stosuje się ją jako popularne remedium na bezsenność.

Trà sen - herbatę lotusową przygotowuje się także w inny, bardzo pracochłonny sposób. Listki zielonej herbaty wkłada się na noc do wnętrza kwiatów, aby przeniknęły aromatem lotosu. Następnie się je wyjmuje. Ten proces można powtarzać kilkakrotnie, zwiększając intensywność smaku herbaty. Aby uzyskać kilogram takiego produktu, wykorzystuje się nawet 800-1000 kwiatów lotosu. Nic dziwnego, że o prawdziwą lotusową herbatę wcale nie łatwo, za to na rynku pojawia się sporo aromatyzowanych podróbek.

Jak widzisz, czasami niepozorna roślina może się okazać bardzo ciekawa.
Jeśli dzisiejszy wpis pokazał Ci lotos od nieco innej strony i przekonał, że warto zwrócić uwagę na świat przyrody, napisz mi o tym w komentarzu.

Dodatki:

Jedzenie lotosu na przykładzie kuchni tajskiej - artykuł ze zdjęciami (po angielsku)

A jeśli masz ochotę dowiedzieć się więcej na temat znaczenia lotosu w buddyzmie i nie tylko, obejrzyj w wolnym czasie poniższe nagranie (język wietnamski, angielskie napisy)
 

Jeszcze jedna ciekawostka: lotos znajduje się w logo Vietnam Airlines.